1.Сыбайлас жемқорлыққа қарсы стандарт 2015 жылғы 18 қарашадағы Қазақстан Республикасы Заңының 10-бабына сәйкес «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы», Қазақстан Республикасының Мемлекеттік қызмет істері және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі бекіткен және әдістемелік сипаттағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы стандарттартқа сәйкес әзірленген және кеңес берілген нұсқаулық.
- Сыбайлас жемқорлыққа қарсы стандартты әзірлеуші - Шығыс Қазақстан облысы Білім басқармасы Риддер қаласы бойынша білім бөлімінің «Болашақ» бөбекжайы КМҚК (бұдан әрі - МДҰ).
- Сыбайлас жемқорлыққа қарсы стандарт сыбайлас жемқорлықтың алдын алуға бағытталған қоғамдық қатынастардың жеке саласы бойынша ұсыныстар жүйесін құруға бағытталған.
- Сыбайлас жемқорлыққа қарсы стандартты әзірлеу міндеттері:
- қоғамдық қатынастардың жеке саласында жұмыс істейтін адамдар арасында сыбайлас жемқорлыққа қарсы тұрақты іс-қимылды қалыптастыру;
- сыбайлас жемқорлық көріністерін уақтылы анықтау және олардың жағымсыз салдарының алдын алу.
- Сыбайлас жемқорлыққа қарсы стандарттың принциптері:
- заңдылық;
- ақпарттың қол жетімділігі;
- әдеп;
- жеке және заңды тұлғалардың құқықтары мен заңды мүдделерін сақтау және оларды сыбайлас жемқорлықтан қорғау;
- мүдделер қақтығысын болдырмау.
- Сыбайлас жемқорлыққа қарсы стандарт сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылды сақтауға және сыбайлас жемқорлықтың алдын алуға бағытталған қоғамдық қатынастардың жеке саласында жұмыс істейтін адамдарға арналған ұсынымдарды анықтайды.
- Сыбайлас жемқорлыққа қарсы стандарт сыбайлас жемқорлық көріністерінің алдын алу тұрғысынан қызметтік міндеттерді орындау бойынша тікелей іс-қимылдарға негізделген:
- сыбайлас жемқорлыққа қарсы стандарт әсер ететін саладағы жеке және заңды тұлғалардың құқықтары мен заңды мүдделерін іске асыру;
- өз құзыреті шегінде басқарушылық және басқа шешімдерді дайындау және қабылдау;
- Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінің жобаларын дайындау;
- тіршілік әркетіне тиісті саласының ерекшеліктеріне байланысты басқа да әлеуметтік маңызды қатынастар.
- Мектепке дейінгі мекемеде жұмыс істейтін адамдардың іс-қимылдарының стандарттары (ұсыныстары)
- Сыбайлас жемқорлыққа қарсы стандарт әсер ететін саладағы жеке және заңды тұлғалардың құқықтары мен заңды мүдделерін іске асыру кезінде:
- Қазақстан Республикасының Конституциясы мен заңдарын, Қазақстан Республикасы Президентінің, Үкіметінің актілерін, өзге де нормативтік құқықтық актілерді басшылыққа алу;
- Қазақстан халқының бірлігі мен елдегі ұлтаралық келісімді нығайтуға үлес қосу, мемлекеттік және басқа тілдерге, Қазақстан халқының дәстүрлері мен әдет-ғұрыптарына құрметпен қарау;
- адал, әділ, қарапайым болуға, жеке тұлғалармен, заңды тұлғалардың өкілдерімен және әріптестерімен қарым-қатынас кезінде жалпы қабылданған моральдық-этикалық нормаларды сақтау, сыпайылық таныту;
- жеке және заңды тұлғалардың құқықтары мен заңды мүдделерін қозғайтын шешімдер қабылдаудың ашықтығын қамтамасыз ету;
- өзінің іс-әрекеті мен мінез-құлқымен қоғам тарапынан сын тудырмаңыз, сын үшін қудалауға жол бермеңіз, кемшіліктерді жою және өз қызметін жетілдіру үшін сындарлы сынды қолданыңыз;
- жеке мәселелерін шешу кезінде мемлекеттік органдардың, ұйымдардың, мемлекеттік қызметшілердің және басқа да адамдардың қызметіне ықпал ету үшін қызметтік жағдайын пайдаланбау;
- шындыққа сәйкес келмейтін ақпаратты таратпау;
- тәртіп бұзушылықтар мен өзге де құқық бұзушылықтар заңда қарастырылған тәртіптік, әкімшілік немесе қылмыстық жауапткершілік жасауға жол бермеу;
- мемлекеттік еңбек заңнамасының және мемлекеттік қызмет туралы заңнаманың орындалуын, тәртіп пен еңбек шартының, сондай-ақ мемлекеттік қызметте болуға байланысты шектеулердің сақталуын қамтамасыз ету.
- Мемлекеттік қызметтер көрсету және басқа да рұқсат етілген функцияларды көрсету кезінде:
- мемлекеттік қызметтер көрсету сапасын арттыру бойынша тұрақты негізде шаралар қабылдау;
- көрсетілетін қызметті алушыларға қол жетімді нысанда мемлекеттік қызметтер көрсету тәртібі туралы толық және сенімді ақпарат беру;
- қарастырылмаған құжаттарды қабылдауға жол бермеу,
- сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық жасауға көндірген жағдайда басшылыққа есеп беру;
- мемлекеттік қызметтерді көрсету үдерісін, үнемдеуді және мемлекеттік қызметтерді көрсету тиімділігін үнемі жақсартуды қамтамасыз ету.
- Тауарларды, жұмыстарды, қызметтерді сатып алуға байланысты мемлекеттік сатып алуды жүзеге асыру кезінде:
- мемлекеттік сатып алуға жұмсалған қаражатты оңтайлы және тиімді жұмсау;
- Заңда көзделген жағдайларды қоспағанда, әлеуетті өнім берушілерге мемлекеттік сатып алу рәсіміне қатысуға тең мүмкіндіктер беру;
- мемлекеттік сатып алу процесінің ашықтығы мен айқындығын қамтамасыз ету;
- сыбайлас жемқорлықтың алдын алу;
- атқарушылық құжаттар бойынша орындалмаған міндеттемелері бар және Борышкерлердің бірыңғай тізіліміне енгізілген әлеуетті өнім беруші және (немесе) өзі тартқан қосалқы мердігер (бірлесіп орындаушы) ретінде қатысуға жол бермеуге.
- Өз құзыреті шегінде басқарушылық және басқа шешімдерді дайындау және қабылдау кезінде:
- мүдделер қақтығысы, қызметтік міндеттерді орындау кезіндегі жеке мүдделер, сыбайластық мінез-құлыққа шақыру және сыйлықтар алу туралы тікелей басшыға хабарлау;
- жеке мәселелерін шешу кезінде мемлекеттік органдардың, ұйымдардың, мемлекеттік қызметшілердің және басқа адамдардың қызметіне ықпал ету үшін қызметтік жағдайын пайдаланбауға;
- қызметтік өкілеттіктерін пайдалана отырып, мүліктік жеңілдіктер, жеңілдіктер немесе артықшылықтар алу мақсатында әріптестеріне, басшы және басқа лауазымды адамдарға сыйлықтар бермеуге және бейресми қызмет көрсетпеу;
- сыбайлас жемқорлықпен күресте, сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтарды ашуда белсенді болу;
- басшылыққа өздеріне белгілі болған сыбайлас жемқорлық фактілері туралы, сондай-ақ материалдарды жедел қарау немесе бюрократия үшін кез-келген жеңілдік алуға итермелеу туралы есеп беру;
- тікелей басшыға жазбаша түрде орындауға келіп түскен тапсырыстың заңдылығына күмәндану туралы хабарлау;
- егер басшының өзі мүдделер қақтығысына қатысты болса, жоғары басшылыққа жүгіну;
- кәсiпкерлiк және басқа да кiрiстер алуға байланысты қызметтi жүзеге асыруда көмек көрсетуден бас тарту.
- Нормативтік құқықтық актілердің жобаларын дайындау кезінде:
- нормативтік құқықтық актілердің жобаларын дайындау мен талқылауға қоғам мен бұқаралық ақпарат құралдарының міндетті түрде қатысуын қамтамасыз ету;
- ұйымның құрылымдық бөлімшелерінің құқықтық актілер мониторингін үйлестіруді және тұрақты түрде тиісті есептер дайындауды қамтамасыз ету;
- әзірленген нормативтік құқықтық актілердің жобалары мүдделі мемлекеттік органдарға келісуге жіберілгенге дейін ашық нормативтік құқықтық актілердің интернет-порталында қоғамдық талқылауға орналастыру;
- нормативтік құқықтық актілерде сыбайлас жемқорлық факторлары немесе олардың белгілері бар нормаларды қолданбау.
- Қызметкерлерді / жұмысшыларды таңдау және орналастыру бойынша кадрлық жұмысты ұйымдастыру кезінде:
- тағайындау үшін материалдарды қарау мерзімдерін сақтауға;
- МДҰ-да жұмысқа қабылдау / жұмыс жасау кезінде лауазымды адамдарға жүктелетін негізгі міндеттерді, тыйым салулар мен шектеулерді түсіндіру;
- кадрларды іріктеу кезінде Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын сақтау;
- мемлекеттік қызметкердің дербес деректері туралы ақпараттарды негізсіз таратуға жол бермеу;
- қызметке / жұмысқа үміткерлерден еңбек шартын жасасу үшін маңызы жоқ құжаттарды талап етпеу;
- қызметкерлерге қатысты қызметтік тергеуді объективті және жан-жақты жүргізу.
- Тіршілік әрекеті сферасының ерекшеліктеріне байланысты басқа қатынастар туындаған жағдайда:
- бағынысты лауазымды адамдардың лауазымдық өкілеттіктерінің міндеттері мен көлемін нақты анықтау;
- бағынысты лауазымды адамдар арасында жұмыс жүктемесінің біркелкі емес бөлінуіне жол бермеу;
- өз қызметінің нәтижелерін бағалауда, сондай-ақ көтермелеу мен жазалау шараларын қолдануда әділдік пен объективтілік танытуға;
- бағынышты қызметкерлерге қатысты негізсіз айыптауларды, дөрекілік фактілерін, адамның қадір-қасиетін қорлау, әдепсіздік, дұрыс емес мінез-құлықты мойындамауға жол бермеу;
- өзінің қызметтік міндеттерінен тыс, сондай-ақ заңға қайшы келетін нақты мүмкін емес бұйрықтар мен өкімдер бермеуге;
- қызметтік жағдайын қызметтен тыс сипаттағы мәселелерді шешуде қарамағындағылардың қызметіне ықпал ету үшін пайдаланбауға;
- қарамағындағыларды сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық жасауға мәжбүр етпеу;
- Қызметтік міндеттерін орындау барысында әріптестер арасында туындаған мүдделер қақтығысын шешу үшін уақтылы кешенді шараларды қабылдау;
- мүліктің қауіпсіздігін қамтамасыз етуге, мүлікті қызметтік мақсатта тиімді пайдалануға.










